Taksi ve Minibüs Şoförleri İndirimli SGK Primi Ödeyebilir

Toplu taşıma araçlarında şoför olarak çalışan kişiler bu araçlarda 10 günden az çalışıyor ise Sosyal Güvenlik Kurumuna 2012 yılında 19 gün prim ödeyerek 30 gün sigortalılık kazanmış olacak.

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen ek 6 ıncı madde ile 1/3/2011 tarihinden itibaren ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle bir ay içinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödemeleri imkanı sağlanmıştır.

Bu şeklide çalışan kişinin, işverenin yanındaki çalışması ay içindeki çalışma saatine göre hesaplanması sonucu çalışması 10 gün ve altında ise SGK primi 2012 yılında 19 gün (2013 de 20 gibi her yıl birer birer artarak 30’a ulaşacak) üzerinden ödenecek  ve kendisine 30 gün üzerinden SSK hizmeti verilecek olup, prim ödenen süreler 4/a kapsamında değerlendirilecektir.

Hangi Sigorta Kollarına Tabi Olacaklar?
-Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları,
-Genel sağlık sigortası,
olmak suretiyle kısacana Uzun Vadeli Sigorta Kolları ve Genel Sağlık sigortalısı olacaklardır.
İstemeleri halinde İşsizlik Sigortası Hükümlerine tabi olacaklardır.

Sigortalının Ödeyeceği Prim Tutarı Nasıl Belirlenecektir?
Kanunun yürürlüğe girdiği 2011 yılı için prime esas günlük kazanç alt sınırının on sekiz katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere prim alınacak. 2012 de 19, 2013 de 20 gibi her yıl birer birer artarak 30’a ulaşacak.

Kanun kapsamında sigortalı olacaklardan Asgari Ücret alt ve üst limitleri arasında kalmak koşuluyla, % 32,5’i oranında prim alınacak. Prim oranının % 20’si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir.

Şoförlerin ödeyeceği primler içinde kısa vadeli sigorta kollarından sayılan iş kazası meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası primleri yoktur.  Bu durumda rapor alan, ayda 10 günden az çalışan bir taksi şoförü istirahatli olduğu günler için iş göremezlik ödeneği alamayacaktır. İş kazası meslek hastalığı primi ödenmediği için, direksiyon başında kaza geçirip ölen bir şoförün yakınlarına iş kazasından dolayı gelir bağlanamayacaktır.

Bu arada yine şoför isterse 30 günden eksik kalan süreler için % 3 sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primi  ödeyerek İşsizlik Sigortasından yararlanabilirler.

Bu şekilde sigortalı olacaklar;

01.01.2012-30.06.2012 tarihleri arasında işsizlik sigortası primi ödemek istemeyenler; aylık kazanç alt sınırına göre: 29,55 TL x 19 x % 32,5 = 182,47 TL,

01.07.2012-31.12.2012 tarihleri arasında işsizlik sigortası primi ödemek istemeyenler; aylık kazanç alt sınırına göre: 31,35 TL x 19 x % 32,5 = 193,59 TL,
prim ödeyeceklerdir.

Emekli şoför ve sanatçı prim ödemeyecek
İlgili maddeye göre, ayda 10 günden az çalıştığı ihbar edilen sürücü ve çalışanlardan emekli aylığı alanların SGK’ya prim ödeme mükellefiyeti de yoktur. Ayrıca, yine başka işyerlerinde sigortalı olan ve ayda 10 günden az şoförlük veya sanatçılık yapanlar da bu madde kapsamında SGK’ya prim ödemek zorunda kalmayacak.

Sağlanan Haklar
Bu sigortalılara, 5510 sayılı Kanuna göre gerekli şartları yerine getirmeleri halinde kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak, kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklardır.

Ayda 10 günden az çalıştığı ihbar edilen sanatçı ve şoförler primlerini düzenli ödemezlerse ne kendileri ne de bakmakla yükümlük oldukları sağlık yardımı da alamayacaklar

Müracaat Şekli
Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan “Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatiflerince onaylatarak,  araç sahibiyle şoför arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte şoförlük mesleğini yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Toplu taşıma aracı sahibinin beyanı ve bağlı olduğu odanın onayının bulunmadığı işe giriş bildirgeleri işleme alınmayacaktır.

Ay içerisinde birden fazla toplu taşıma aracı sahibinin yanında çalışılması veya yeni bir toplu taşıma aracı sahibiyle çalışmaya başlanılması halinde, her bir araç sahibiyle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de SGK’ya verilmesi gerekmektedir.

Şoförlere Kıdem İhbar tazminatı ödenecek mi?
Kıdem ve ihbar tazminatı İş Kanunlarında (4857-854-5953 sayılı Kanunlarda) geçmektedir. Genel İş Kanunu olan 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4 üncü maddesine göre; “ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.” İş Kanunu uygulanmaz. Bu sebeple bir taksi plakası sahibinin yanında 2 veya daha az şoför-sürücü varsa bunların işten çıkma, işten çıkarılma, emekli olma hallerinde ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekmez. Ancak, plaka veya plakalar sahibinin yanında 3 veya daha fazla sürücü varsa işten çıkma, işten çıkarılma veya emekli olma durumunda ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekir.

Vergi yönünden
Toplu taşıma araçlarında şoför olarak 10 günden az çalışan kişiler  diğer ücretli çalışanlardan farklı bir statüleri olacak ve Gelir Vergisi Kanununun “Diğer Ücretler” başlıklı 64. maddesinde geçen “1. Kazançları basit usulde tesbit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar,” sınıfından sayılacaklar ve net ücretleri takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının %25’i olarak esas alınacak.

Diğer ücretli sayılan kişiler, vergi karnesini doldurur, işverene imzalatır ve işe başlandığı  tarihten itibaren bir ay içinde vergi dairesine verirler. Vergi karnesi sahiplerinin vergisini bizzat kendileri öderler.

Ödenecek Verginin Hesaplanması
Diğer ücretli olarak çalışan hizmet erbabının vergi matrahı, takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının %25’i olarak tespit edilmektedir.

2012 yılında diğer ücretli hizmet erbabının 2012 yılındaki vergi matrahı ve ödeyeceği verginin hesaplanması aşağıdaki şekilde olacaktır.

-2012 takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı
= 886,50 TL*12=10.638,00 TL
-Safi Ücret Tutarı=10.638,00 TL X%25=2.659,50 TL
-Yıllık Vergi Matrahı =2.659,50 TL  olacaktır.

Bu matraha Gelir Vergisi ücret gelirleri için geçerli olan tarifenin birinci gelir dilimine isabet eden vergi oranı olan %15 oranının uygulanması sonucunda,

-Hesaplanan Vergi Tutarı=2.659,50 TL X%15=398,93 TL olmaktadır.

Mükellef, Şubat ayında vergi karnesine kaydettireceği bu vergi tutarını Şubat ve Ağustos aylarında olmak üzere iki eşit taksitte  ödenmesi gerekmektedir. Takvim yılı içinde işe başlayan diğer ücret sahiplerinin vergi matrahı, yıllık diğer ücret matrahından işe başlama ayı hariç tutulmak suretiyle, o yılın sonuna kadarki aylara isabet eden miktardır.

Diğer ücretlerin vergisi; takvim yılının birinci yarısı içinde işe başlayanlarda, yıllık verginin yarısı verginin karneye yazıldığı ayda, diğer yarısı takvim yılının sekizinci (Ağustos) ayında, Takvim yılının ikinci yarısı içinde ise başlayanlarda, verginin karneye yazıldığı ayda, ödenmektedir.

Takvim yılının birinci yarısı içinde işini bırakan diğer ücret sahiplerinden, bu durumu takvim yılının ikinci yarısı girmeden haber verenlerin ikinci taksite isabet eden vergileri vergi dairesince terkin edilir.

Karnesiz hizmet erbabı çalıştıran kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı verginin ödenmesinden sorumludurlar.  Zamanında karne almamış veya vergisini tarh ettirmemiş olan hizmet erbabının vergisi işveren kimse adına tarh edilir ve vergi cezası da aynı kimse adına kesilerek ondan tahsil olunur.

Fatih ÇOLAK
S.M. Mali Müşavir